بررسی تطبیقی اثرات خشکسالی در روستاهای حاشیه تالاب هامون

توجه به تأثیرات بحران های طبیعی از جمله خشکسالی بر تمامی ابعاد زندگی انسان، به ویژه زندگی افراد ساکن در نواحی روستایی و روند رو به افزایش ناپایداری روستاها دارای اهمیت قابل ملاحظه ای است. با توجه به وابستگی جمعیت ساکن در منطقه سیستان به تالاب بین المللی هامون، پژوهش حاضر به بررسی اثرات خشکسالی های هیدرولوژیک در روستاهای حاشیه این تالاب می پردازد. جامعه آماری تحقیق، شامل روستاهای واقع در شعاع 2 کیلومتری این تالاب می باشد که تحت تأثیر و در ارتباط مستقیم با این تالاب می باشند. این محدوده شامل 35 روستا با جمعیت 2416 خانوار است که با کاربرد فرمول کوکران (cochran)، حجم نمونه ای معادل 332 خانوار به عنوان جامعه نمونه تعیین گردید. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی، بررسی های میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل تحلیل سلسله مراتبی(ahp) و تحلیل های آماری و فضایی و نرم افزارهایspss ,expert choice و arcgis استفاده شده است. با مقایسه ی میانگین متغیرهای مربوط به شاخص ها در دو دوره ی قبل از خشکسالی و شرایط حاضر، تفاوت معناداری در توان اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ساکن و مطلوبیت زیست محیطی و کالبد - فضایی این روستاها مشاهده می گردد. در واقع این خشکسالی ها، خسارات جبران ناپذیری بر روستاهای این محدوده وارد کرده است که کاهش شدید سطح زیر کشت و تعداد دام خانوارها، از بین رفتن تولیدات صنایع دستی وابسته به نیزارهای هامون، افزایش بیکاری، کاهش جمعیت و حتی خالی از سکنه شدن شماری از این روستاها، آلودگی هوا، نابود شدن جاذبه های گردشگری و مسدود شدن کانال های آبرسانی و معابر با ماسه بادی از آن جمله می باشد.